Η Τσεχία της Έφης Ζερβού: Μέσα από μια ανανεωμένη, ευρωπαϊκή οπτική
Η Έφη Ζερβού μιλάει για τα ταξίδια και τα μάτια της λάμπουν από χαρά. Προορισμός της αυτή τη φορά η Τσεχία, χάρη σε ένα πρόγραμμα Erasmus+ που χαράχτηκε ανεξίτηλα στο μυαλό και την καρδιά της.
Είναι κάποιες στιγμές που κρύβουν μέσα τους κάτι το μυστηριακό, κάτι το απροσδιόριστα όμορφο και συνάμα μυσταγωγικό. Και εσύ δεν θέλεις να τις μοιραστείς, παρά μόνο να τις γευτείς γουλιά-γουλιά σαν το καλό κρασί και έπειτα να τις αφήσεις να πλανώνται στη σφαίρα των αναμνήσεων, δίχως να τολμάς να τις ανασύρεις, μήπως και θαμπώσεις λίγη από τη λάμψη τους. Υπήρξαν αρκετές τέτοιες στιγμές στο ταξίδι μου στην Τσεχία και όσοι βρέθηκαν εκεί, τη σωστή θαρρείς στιγμή, στο σωστό μέρος και με τους σωστούς ανθρώπους, μπορούν να το επιβεβαιώσουν.
Η Κρήτη έλιωνε και χυνόταν στάλα στάλα στο πέλαγος, με το θερμόμετρο να κοντεύει να σπάσει από τις υψηλές θερμοκρασίες του φετινού μεσοκαλόκαιρου. Σε ανύποπτο χρόνο, η αίτησή μου στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+ είχε γίνει δεκτή και η βαλίτσα έκλεινε, εφοδιασμένη με τις τσεχικές κορώνες που είχε σπεύσει να μου στείλει η αγαπημένη μου φίλη Κατερινιόβη. Αρχή και τέλος του ταξιδιού η αριστοκρατική Βιέννη, που ας την αφήσουμε για άλλη συζήτηση, γιατί κάνε καφέ να σ’ τα πω, μα και δέκα καφέδες να κάνεις, δεν θα ‘χουμε τελειώσει ακόμα.
Όχι, δεν πρόκειται για εξαντλητική περιγραφή των όσων συνέβησαν σε αυτό το ταξίδι. Σε καμία περίπτωση. Και αυτό, γιατί αποτελεί κοινή παραδοχή όλων μας ότι, αν δεν ήσουν παρών, δεν μπορείς με τίποτα να κατανοήσεις –και γιατί να πρέπει, άλλωστε;
Στο σημείο αυτό να πω ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν την Τσεχία. Η επταήμερη εκδρομή του λυκείου μού είχε χαρίσει μια γενναία γεύση της παραμυθένιας Πράγας. Ήταν τότε η Τσεχία του πολιτισμού, της γνωριμίας με τα τουριστικά αξιοθέατα και των περιπάτων στα πλακόστρωτα δρομάκια της πρωτεύουσας. Καιρός ήταν πλέον να έρθω σε επαφή και με μία άλλη εκδοχή της.
Μια δασική περιοχή, η Vysočina, στην καρδιά της πρώην κομμουνιστικής χώρας, υποσχόταν να στεγάσει τις εμπειρίες των επόμενων ημερών. Ένα μέρος που στην πρώτη χειραψία σε γεμίζει δέος και με τη γνωριμία σε σκλαβώνει, ώστε η ιδέα και μόνο του αποχωρισμού φαντάζει απειλητικά δύσκολη. Ήταν συναρπαστικό να παρατηρείς πώς το ένα τοπίο διαδέχεται το άλλο –τρόπον τινά σαν τους μήνες του χρόνου, που εναλλάσσονται, άλλοτε αρμονικά και άλλοτε πιο απρόσμενα, κι ο καθένας έχει μία δόση μαγείας να προσφέρει. Εκεί όπου η συγκέντρωση των δέντρων αραιώνει αισθητά, κατηφορίζοντας τον λόφο, απλώνονται οι πεδιάδες, γαλήνιες μα θαρρετές, με τη Μικρή Κοιλάδα μας να πρωτοστατεί στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Ένα ποταμάκι τη διασχίζει και εκβάλλει στη λίμνη που με θέρμη μάς υποδέχτηκε στη δροσερή της αγκάλη και μας χάρισε μερικές από τις πιο αναζωογονητικές στιγμές.
Είκοσι οκτώ συμμετέχοντες, 8 διαφορετικές χώρες, με σενάριο που ο καθένας επρόκειτο αυτοσχεδιαστικά να γράψει και σκηνοθέτη, εν πολλοίς, τον ίδιο του τον εαυτό. Άτομα που μέχρι πρότινος δεν είχα ιδέα για την ύπαρξή τους διεκδικούσαν πλέον γενναίο κομμάτι της μέρας μου. Με κάποια από αυτά, μάλιστα, μπορούσαμε σύντομα να υποστηρίξουμε ομόφωνα πως ήταν σαν να γνωριζόμαστε χρόνια.
Έλληνες, Ρουμάνοι ή Λιθουανοί, Ιταλοί, Γερμανοί και Ισπανοί, με δύο, πέντε ή δέκα χρόνια διαφορά, προερχόμενοι από κοινωνικό, οικονομικό και μορφωτικό υπόβαθρο ποικίλων αποχρώσεων, όλα αυτά κάποτε παύουν να έχουν σημασία και μόνο πολύχρωμες πινελιές προσθέτουν στον καμβά που συνθέταμε.
Τα πρωινά επενδύονταν με τους ήχους της φύσης, το κελάηδημα των πουλιών, το ρυάκι και την πανίδα που προσέλκυε στις παρυφές του. Η δροσιά που τόσο λάτρευα να νιώθω, αυτή που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις και χαρίζει μια απολαυστική διαύγεια, κρατούσε και το υπόλοιπο της μέρας. Εντεινόταν άλλωστε από τις βουτιές μας στα κρυστάλλινα νερά της λίμνης, μετά από μια επίσκεψη στην ξύλινη σάουνα της προβλήτας, ή και ανεξάρτητα από αυτή.
Προς το απογευματάκι κατευθυνόμασταν προς το ‘σούπερ μάρκετ’ στο διπλανό χωριουδάκι, ένα μαγαζάκι 15 λεπτά με τα πόδια από το μέρος όπου μέναμε, με περιορισμένο ωράριο λειτουργίας. Στη διαδρομή μας, σπίτια φτωχά, μα αρχοντικά –με ψηλούς φράχτες και μια σειρά από κούπες στην κορυφή, να αγναντεύουν τον ορίζοντα και να καλησπερίζουν τους περαστικούς διαβάτες. Ήταν προφανές ότι η ανάπτυξη του σύγχρονου δυτικού κόσμου δεν είχε ακόμη αγγίξει τις αγροτικές περιοχές του μετακομμουνιστικού κράτους, όπου άνθρωποι πάσχιζαν να βγάλουν το ψωμί τους αλιεύοντας πέστροφες, ζεύοντας τα ζωντανά τους και πουλώντας κάρβουνα.
Οι κρύες βραδιές μάς έβρισκαν γύρω από τη φωτιά, στη Μικρή Κοιλάδα μας, να τραγουδάμε και να χορεύουμε πατώντας στις νότες της κιθάρας και των ταμπουρίνων. Πόσο μου λείπουν αυτές οι νύχτες, που με μια μπύρα στο χέρι ενώναμε τις φωνές μας σε έναν κοινό σκοπό και έπειτα χανόμασταν σε συζητήσεις, γέλια και αναμνήσεις που μόλις δημιουργούσαμε. Άλλοτε πάλι αράζαμε στην οροφή της σάουνας, υπό τη σκέπη του ξάστερου ουρανού, και ψάχναμε για αστερισμούς και τρόπο να παρατείνουμε τη διαμονή μας.
Ήμουν πάντα της άποψης ότι το μέρος το κάνουν οι άνθρωποι. Δεν θα έχεις μιλήσει σε ικανοποιητικό βαθμό για την Ελλάδα αν δεν αναφερθείς στον τρόπο ζωής των κατοίκων της, στην ελληνική φιλοξενία, τους κάθε λογής ανθρώπους που την απαρτίζουν. Γι’ αυτό και στα ταξίδια μου αναζητώ τη γνήσια επαφή με τους ντόπιους και την αλληλεπίδραση μαζί τους. Η παραμονή μου στο πρόγραμμα δεν μου έδωσε ίσως την ευκαιρία να το κάνω –ή εγώ δεν αφοσιώθηκα αρκετά στο να την αδράξω. Αυτό που μου έδωσε ήταν μια πλούσια πολυπολιτισμική εμπειρία, μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μου και των ‘ξένων’ που ξαφνικά απέκτησαν όνομα, υπόσταση και σημασία για μένα. Συνεργαστήκαμε, εκφράσαμε τις απόψεις μας, ακούσαμε και ακουστήκαμε, φτάνοντας τέλος να ρεμβάσουμε αυτό που είχαμε πετύχει –μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.
Υ.Γ: Επιστρέφοντας, η βαλίτσα μου ήταν υπερδιπλάσια σε σχέση με όταν πήγαινα. Ευτυχώς, οι αεροπορικές δεν χρεώνουν επιπλέον τον όγκο των αναμνήσεων, εμπειριών και συναισθημάτων που αδυνατούμε να αφήσουμε πίσω.
Ακόμα ένα Υ.Γ: Ευχαριστώ θερμά την ομάδα της Youthtopia για τον άψογο συντονισμό του προγράμματος για την ελληνική αποστολή και ιδιαιτέρως τον Ivan Kobelev και την Ελένη Μιχαήλ που μας έδωσαν την ευκαιρία για το μαγικό αυτό ταξίδι.
*Η Έφη Ζερβού κατάγεται από τα Χανιά, είναι φοιτήτρια Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και περήφανη συνεργάτιδα του FollowGeorge.gr. Κομμάτι του εαυτού της αποτελούν τα ταξίδια, οι ξένες γλώσσες και η ερασιτεχνική ενασχόληση με τη φωτογραφία. Στηρίζει ένθερμα τον εθελοντισμό και από το 2020 είναι μέλος της εθελοντικής οργάνωσης ΘΑΥΜΑ, προσφέροντας μαθήματα σε παιδιά που το έχουν ανάγκη.
