Ήξερες ότι ο αγαπημένος σου συγγραφέας είναι Ιρλανδός;
Η χώρα των Κελτών και των παραμυθιών, η γαλαζοπράσινη Ιρλανδία με τους μύθους και την πολυτάραχη ιστορία, έχει προσφέρει στην ανθρωπότητα πέντε κορυφαίους συγγραφείς, των οποίων τα έργα πολυμεταφράστηκαν και συνεχίζουν να μεταφράζονται, ενώ βρήκαν αφοσιωμένους αναγνώστες σε όλον τον κόσμο. Τρεις από αυτούς έχουν κερδίσει Νόμπελ Λογοτεχνίας και αυτό είναι φοβερό, αν σκεφτεί κανείς ότι ο πληθυσμός του νησιού του Βορρά δεν ξεπερνά τα 5.000.000!
Συγγραφείς νεότερων γενιών συνεχίζουν να μας δίνουν αριστουργήματα. Βεβαιώσου ότι την επόμενη φορά που θα πας στο βιβλιοπωλείο θα ψάξεις κάποιο από τα έργα της εκπληκτικής Anne Enright, του εντελώς ιδιαίτερου Sebastian Barry, και του προσωπικού μου αγαπημένου, του John Banville.
Ο διάσημος κύριος Ουάιλντ
Ο Όσκαρ Φίνγκαλ Ο’Φλάχερτι Ουίλς Ουάιλντ γεννήθηκε το 1854, σπούδασε στο Δουβλίνο και την Οξφόρδη, έγινε θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, ποιητής αλλά και κριτικός. Με αυτά και με εκείνα, έγινε ο πιο επιδραστικός καλλιτέχνης της Βικτωριανής εποχής.
Το 1888 εκδίδεται η συλλογή του που έχει πολυκυκλοφορήσει στην Ελλάδα με το όνομα “Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια”, αποτέλεσμα των πολυάριθμων παραμυθιών και διηγημάτων που δίνει σε διάφορα περιοδικά σε αυτή τη φάση του έργου του.
Το 1891 εκδίδεται το μυθιστόρημα ‘Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι’, το γνωστότερο έργο του δημιουργού. Οι κριτικοί θάβουν το βιβλίο, κατηγορώντας το περιεχόμενό του για τις ομοφυλοφιλικές αναφορές και την ηθική παρακμή που εντοπίζουν στις σελίδες του. Το 1895, το θεατρικό του Όσκαρ ‘Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός’ κατακτά το λονδρέζικο κοινό. Ο Ουάιλντ μηνύει τον Μαρκήσιο του Κουίνσμπερι, πατέρα του εραστή του, του Λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας, για συκοφαντία, αλλά η δίκη καταλήγει να έχει κατηγορούμενο τον ίδιο τον Ουάιλντ για σοδομισμό, μέσα από την οποία καταδικάζεται τελικά σε 2 χρόνια καταναγκαστικών έργων.
Το 1896, μέσα από τη φυλακή, έγραψε την ‘Μπαλάντα της φυλακής του Ρέντιγκ’, το τελευταίο του έργο, ένα ποίημα για τις δυσκολίες στη φυλακή, ενώ λίγο πριν την αποφυλάκισή του το 1897, καθώς η υγεία του ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένη, έγραψε ένα γράμμα 50,000 λέξεων προς τον Άλφρεντ Ντάγκλας που δεν του εστάλη ποτέ. Στο ‘De Profundis’ (έτσι τιτλοφορήθηκε), ο συγγραφέας εξέτασε ολόκληρη την καριέρα του και τη σχέση του με τον Ντάγκλας.
Το 2017, 117 χρόνια μετά το θάνατό του, ο κορυφαίος συγγραφέας ήταν ένας από τους 50,000 άντρες στους οποίους αποδόθηκε χάρη για τις ομοφυλοφιλικές πράξεις τους, που πλέον δε θεωρούνται αδικήματα σύμφωνα με τον Νόμο Άλαν Τούρινγκ.
Γέιτς, ο εύθραυστος ποιητής
Ένα από τα σημαντικότερα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς γεννήθηκε το 1865 και σπούδασε στο Λονδίνο, με τις Ιρλανδικές παραδόσεις και το μεταφυσικό να αποτελούν πηγές έμπνευσης στην διάρκεια όλης της ζωής του. Ο Γέιτς έχει από νωρίς την τάση προς την ποίηση και σε ηλικία 20 ετών εκδίδει τα πρώτα του ποιήματα.
Καθώς ο Γέιτς έβρισκε σιγά σιγά την τάση του προς τους μύθους και την παράδοση της Ιρλανδίας, η γνωριμία του το 1896 με τη Λαίδη Γκρέγκορι τον έσπρωξε περισσότερο κοντά στην πατρίδα του, αλλά και στο θέατρο. Γίνεται μέλος της Θεοσοφικής Εταιρίας και του Τάγματος της Χρυσής Αυγής, μιας μυστικιστικής οργάνωσης που ασχολείται με τον αποκρυφισμό και τη μεταφυσική. Το θεατρικό ‘Cathleen ni Hoolihan’ του 1902 είναι ίσως το σπουδαιότερο θεατρικό του και 2 χρόνια αργότερα, ο Γέιτς, μαζί με τη Λαίδη Γκρέγκορι και αρκετούς άλλους Ιρλανδούς συγγραφείς, ίδρυσε το Abbey Theatre του Δουβλίνου, εκεί όπου παρουσιάστηκαν τα έργα του για όλα τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του.
Το 1909, ο δραστήριος Ιρλανδός γνωρίζει τον Αμερικανό Έζρα Πάουντ. Οι δύο ποιητές έμειναν μαζί μέχρι και το 1916, με τον Πάουντ να λειτουργεί ως γραμματέας του Γέιτς.
Το 1922, όταν το Ιρλανδικό κράτος δημιουργήθηκε για πρώτη φορά, ο Γέιτς εξελέγη μέλος της Ιρλανδικής Συγκλήτου, κάτι που επαναλήφθηκε και το 1925, ενώ το 1923 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, “για την πάντα εμπνευσμένη ποίησή του, της οποίας η υψηλή καλλιτεχνική μορφή δίνει έκφραση στο πνεύμα ενός ολόκληρου έθνους”. Τα ‘Νέα Ποιήματα’ του 1938 ήταν το τελευταίο έργο του που εκδόθηκε πριν το θάνατό του το 1939, σε ηλικία 73 ετών, και αξίζει πραγματικά την προσοχή σου.
Ο μυστηριώδης συγγραφέας του βιβλίου “που δεν έχει ολοκληρώσει κανείς”
Ο μεγαλύτερος από τα 10 παιδιά της οικογένειάς του, ο Τζέιμς Τζόυς ξεκίνησε ως κριτικός λογοτεχνίας και πολλά κείμενά του για βιβλία κυκλοφόρησαν σε εφημερίδα της πόλης του. Έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του εκτός Ιρλανδίας και αρκετά από τα πρώτα του γραπτά γνώρισαν την απόρριψη από εκδότες περιοδικών στους οποίους συνέβη να τα παραδώσει.
Το 1904 ο Τζόυς, φρεσκοερωτευμένος με την Νόρα Μπάρνακλ, ξεκίνησε την συγγραφή της συλλογής διηγημάτων ‘Δουβλινέζοι’, που όμως θα εκδοθεί 10 χρόνια αργότερα, μετά από πολλές δυσκολίες, και θα συνεχίσει να διαβάζεται έως σήμερα
Το 1909 ο συγγραφέας άνοιξε στο Δουβλίνο τον πρώτο κινηματογράφο της Ιρλανδίας, τον Cinematograph Volta, με τη βοήθεια επιχειρηματιών από την Τεργέστη, στην οποία ζει μαζί με την Νόρα. Η προσπάθειά του όμως κράτησε μόλις 7 μήνες, αφού ο κινηματογράφος έδειχνε κυρίως ταινίες από την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, τις οποίες σνόμπαραν οι κάτοικοι της πόλης.
Μαζί με την έκδοση των ‘Δουβλινέζων’ το 1914, ο Τζόυς ξεκίνησε τη συγγραφή του ‘Οδυσσέα’, του εμβληματικότερου έργου του. Την επόμενη χρονιά, ενώ ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ξεκινήσει να μαίνεται, μετακόμισε στη Ζυρίχη και από εκεί στο Παρίσι, μετά το τέλος του Πολέμου. Στην Πόλη του Φωτός ολοκλήρωσε τον ‘Οδυσσέα’ του και τον είδε να εκδίδεται το 1922, χρονιά που ο συγγραφέας καταπιάστηκε με το μυθιστόρημα ‘Η αγρύπνια των Φίννεγκαν’.
Στα τέλη του 1940, ο Τζόυς απέδρασε από το κατεχόμενο Παρίσι και επέστρεψε στη Ζυρίχη, εκεί όπου πέθανε ένα μήνα αργότερα, γνήσιος καταραμένος, πάντοτε ανήσυχος καλλιτέχνης. Στο μουσείο Τζόυς στο Δουβλίνο θα έχεις την δυνατότητα να αποκτήσεις πρόσβαση στο μυστηριώδες σύμπαν ενός από τους κορυφαίους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του οποίου το αριστούργημα “Οδυσσέας” βρίσκεται στη βιβλιοθήκη κάθε βιβλιοφάγου, αλλά που δεν είμαστε μέχρι σήμερα σίγουροι για το αν και πόσοι ακριβώς έχουν καταφέρει να το ολοκληρώσουν!
Ο σοσιαλιστής νομπελίστας Σω
Δύο χρόνια μετά το Νόμπελ Λογοτεχνίας του Γέιτς, το βραβείο πήγε σε έναν Ιρλανδό ακόμα, τον δραματουργό Τζορτζ Μπέρναρντ Σω. Γεννημένος το 1856 στην προτεσταντική οικογένεια των Σω, ο δημιουργός έφυγε από το Δουβλίνο όταν ήταν είκοσι χρονών. Σπίτι του μέχρι το τέλος της ζωής του έγινε το Λονδίνο. Ο Μπέρναρντ Σω εργάστηκε ως δημοσιογράφος και ασχολήθηκε επίσης με μεταφράσεις και επιμέλειες κειμένων.
Πέρασε μια δύσκολη δεκαετία, κερδίζοντας ελάχιστα λεφτά και ζώντας στη φτώχεια, ενώ το 1881 ασπάστηκε τη χορτοφαγία. Σύντομα, άρχισε να συχνάζει σε μέρη όπου μιλούσαν διάφοροι σοσιαλιστές και έμαθε να ξεπερνά το τραύλισμά του στη σκηνή. Εκείνα τα χρόνια, ο ανήσυχος Σω διαμόρφωσε την κοσμοθεωρία του και έγινε συνιδρυτής της Φαβιανής Εταιρείας, μιας κίνησης για τη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών.
Έγραψε κείμενα για τις προοδευτικές τέχνες και δούλεψε ως κριτικός μουσικής και τέχνης με το ψευδώνυμο Corno Di Bassetto. Το πρώτο του θεατρικό έργο ήρθε το 1891 και ξεκίνησε μια 12ετία όπου κάθε χρόνο έφερνε και καινούριο θεατρικό, με μικρή επιτυχία όμως στο να πείσει τις σκηνές του Λονδίνου να παίξουν τα έργα του. Στα χρόνια μέχρι την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όμως, τα περισσότερα από τα έργα του Σω παίχτηκαν κάπου στην Αγγλία, ξεκινώντας να κατακτούν σταδιακά το δύσπιστο κοινό. Όμως ο πόλεμος κόστισε πολύ στον δημιουργό. Μια σειρά άρθρων του με τίτλο ‘Κοινή Λογική Γύρω Από Τον Πόλεμο’ τον έβαλε στο στόχαστρο των γύρω του και τον έφτασε κοντά στο να δικαστεί για προδοσία. Ταυτόχρονα η παραγωγικότητά του ως θεατρικού συγγραφέα σχεδόν μηδενίζεται.
Το τέλος του πολέμου τον βρίσκει να γράφει τα σπουδαιότερα από τα έργα του, όπως την ‘Αγία Ιωάννα’. Το 1925 θα κερδίσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, με τη Σουηδική Ακαδημία να λέει πως τα έργα του είναι “επηρεασμένα και από ιδεαλισμό και από ανθρωπιά, με την προκλητική τους σάτιρα συχνά γεμάτη με μια ιδιαίτερη ποιητική ομορφιά”. Ο Σω δέχτηκε το βραβείο αλλά απέρριψε το χρηματικό έπαθλο, λέγοντας πως το κοινό του και οι αναγνώστες του του προσέφεραν επαρκή χρήματα για τις ανάγκες του.
Μετά την ‘Αγία Ιωάννα’ έγραφε για 4 χρόνια τον ‘Οδηγό της ευφυούς γυναικός στον Σοσιαλισμό και στον Καπιταλισμό’, ένα βιβλίο που ο ίδιος περιέγραψε ως το magnum opus του. Το 1938 κέρδισε το Όσκαρ για την κινηματογραφική μεταφορά του ‘Πυγμαλίων’ και έζησε μέχρι τα 94 χρόνια του, αφήνοντας πίσω το περισσότερα από 60 θεατρικά έργα και επίσης μια σπουδαία λογοτεχνική κληρονομιά.
Ο ένας και μοναδικός Σάμιουελ Μπέκετ
Το 1906 γεννήθηκε ο Σάμιουελ Μπέκετ, κάτοχος του πλέον πρόσφατου Νόμπελ Λογοτεχνίας της Ιρλανδίας. Στο Παρίσι, όπου εργαζόταν ως καθηγητής αγγλικών, γνώρισε τον Τζέιμς Τζόυς και επηρεάστηκε πολύ από αυτήν την γνωριμία, ώστε δημοσίευσε το πρώτο του έργο το 1929.
Το πρώτο του ολοκληρωμένο βιβλίο, όμως, γράφτηκε το 1932, μετά την παραίτησή του από τη θέση του λέκτορα στο Trinity College, ένα μυθιστόρημα που θα εκδοθεί μόνο μετά τον θάνατό του.
Μέλος της γαλλικής αντίστασης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μπέκετ αργότερα δέχεται τιμές για την προσφορά του κατά τη διάρκεια της κατοχής των Ναζί. Με το τέλος του πολέμου επέστρεψε για μια σύντομη επίσκεψη στο Δουβλίνο και αποφάσισε να αλλάξει την πορεία του στη συγγραφή, βγαίνοντας από τη σκιά του μεγάλου Τζέιμς Τζόυς. Έτσι, ο Σάμιουελ ξεκίνησε να γράφει στα γαλλικά και το 1952 ήρθε η μεγάλη επιτυχία του: το θρυλικό θεατρικό έργο “Περιμένοντας τον Γκοντό”, που ξεκίνησε να παίζεται στο Παρίσι μέσα στο ‘53, ανεβαίνει ανελλιπώς από τότε στις θεατρικές αίθουσες της Ευρώπης και του κόσμου. Η επιτυχία του έργου ανοίγει τις πόρτες για τον συγγραφέα που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια με τα ‘Τέλος του παιχνιδιού’, ‘Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ’, ‘Ευτυχισμένες μέρες’, ‘Θέατρο’ και άλλα, ενώ άνοιξε και την καριέρα του ως θεατρικού σκηνοθέτη. Το 1961, την χρονιά του ‘Ευτυχισμένες μέρες’ δηλαδή, παντρεύτηκε σε μια μυστική τελετή στην Αγγλία την αγαπημένη του Σουζάν.
Το 1969 κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και η Σουηδική Ακαδημία είπε για τον Μπέκετ: “Τρέφει για την ανθρωπότητα μια αγάπη που εξελίσσεται σε κατανόηση, ενώ βυθίζεται σε ολοένα και πιο έντονη βδελυγμία, μια απόγνωση που πρέπει να φθάσει στο έσχατο όριο της οδύνης για να ανακαλύψει ότι η ευσπλαχνία δεν έχει όρια. Από αυτή τη θέση, από το βασίλειο της εκμηδένισης, αναδύεται η γραφή του Μπέκετ ως επίκληση ελέους από μέρους ολοκλήρου του ανθρώπινου είδους”.
Ο Σάμιουελ Μπέκετ πέθανε σε ηλικία 83 ετών το 1989 και ο τάφος του βρίσκεται στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς στο Παρίσι.
